هنر فانتزی یا خیال پردازانه،در طول تاریخ همواره بخشی از گونه های هنری در جوامع بشری بوده است.این هنر جلوه های مختلف و فراوانی داشته است که افسانه های پریای ،فرهنگ و رسوم قومی(فولکلور)،اسطوره ها،داستان های علمی-تخیلی و روایات مذهبی از ان جمله اند.                                                    از آنجایی که تخیل و خیال پردازی چیزی ابدی و دارای پیشینه ای به قدمن بشریت است،هنر و تصویر سازی فانتزی نیز قدمت بسیاری دارد.تمام تصورات و داستان های تخیلی با تصویر شدن به سبکی واقع گرایانه،جای خود را در هنر پیدا کرده اند وشکی نیست که هنر فانتزی وادبیات فانتزی همواره با یکدیگر پیوندی ناگسستنی داشته و دارند.

با ظهور پدیده عصر نو (new age حرکتی فلسفی و روحانی بود که بیشتر بر پایه مذاهب شرق وآداب و رسوم سری قرار داشت) و تنوع فراوان رسانه ها و ابزارهای جدید و پیدا شدن فضاهای تازه برای کشف و بررسی،تصویر سازی فانتزی اکنون یکی از سود آورترین عرصه های هنری محسوب میشود اما با وجود شهرت فراوان هنرمندان آن در میان هم مسلکان خود،معمولا برای دیگران و دست اندرکاران رشته های دیگر هنری،بیگانه است.

از طرفی هنر فانتزی یکی از چالش برانگیزترین شیوه های هنری برای تجسم و مصورسازی موفقیت آمیز به شمار میرود.خلق عناصر غیر واقعی و تخیلی به طوری که متقاعد کننده نیز باشد،ترکیب تخیل وواقعیت به شکلی که تخیل،باورکردنی وواقعیت،سحرآمیز به نظر برسد،کار آسانی نیست.معمولا تصویرگران سبک فانتزی بیشتر از دیگران در قید بندهای تجارتی بودن خود هستند وباید تمام موارد مذکور را در چارچوب یک طرح جلد کتاب رعایت کنند.

تعریف هنر تخیلی شدید(هنر فانتزی شدید)شاخه ای از هنر فانتزی است که به تعریف فیلیپ رابرت جونز(philippe roberts-jones)،محقق هنری به این شکل توصیف شده است:

(منظور تصویری از یک رویای زیبا و رومانتیک از چیزی است که هرگز نبوده است وهرگز نخواهد بود- ودر پرتو نوری قرار دارد که بهتر از هر درخشش ممکن است-در سرزمینی که کسی نمی تواند آن را توصیف کند یا به خاطر بیاورد)

اصولا تعریف تخیل یا فانتزی کاری مشکل است،تخیل میتواند دربرگیرنده هر چیزی باشد،اما فانتزی شدید،تعریفی مشخص تر دارد،تعریف فانتزی شدید در تصویرسازی و ادبیات،خلق جهانی ذیگر و موجوداتی از این جهان دیگر است.

تالکین(1892-1973)پروفسور ادبیات انگلیسی متولد آفریقای جنوبی و نویسنده داستانهای تخیلی از جمله مجموعه(ارباب حلقه ها)که یک نویسنده بزرگ سبک فانتزی و متخصص این شیوه بود،تفاوت بین جهان اصلی و جهان ثانویه را چنین تعریف میکند:

(جهان اصلی،جهان ما است و جهان ثانویه،هر دنیای قابل تصور دیگر است.تفاوت اصلی فانتزی شدید فانتزی خفیف در محل روی دادن آن هاست،فانتزی خفیف،شامل اتفاقات و حضور موجوداتی رویایی در جهان اصلی است و معمولا هیچ توضیحی برای حضور این موجودات ووقایع داده نمیشود،فانتزی شدید اصولا در جهانی دیگر رخ میدهد،جهانی که اتفاقات غریب (برای ما)وحضور موجودات خارق العاده امری طبیعی است).

تخیل وواقعی سبک های واقع گرایی(رئالیسم)وطبیعت گرایی(ناتورالیسم)با وجود عناصری شناخته می شوند که به کمک آنها جهان واقعی را همان طور که هست به تصویر می کشند و همه چیز را در شکل واقعی خود حفظ میکنند،در مقابل،علامت مشخصه هنر خیال پردازانه انکار و از بین بردن نشانه های بارز جهان واقعی است،به طوری که اتفاقات موجود در آن نه تنها غیر واقعی و نامحتمل هستند بلکه در جاهایی به کلی خلاف واقعیت به نظر می رسند.

برای تصویر سازی خیال پردازانه،مجسم کردن چیز هایی که کاملا غیر واقعی هستند تنها نیمی از ماجرا است،تاثیر کامل چنین تصویری موقعی بروز میکند که این عناصر غیر واقعی طوری به تصویر کشیده شوند که واقعی به نظر برسند.باید عناصری از واقعیت در این تصویر خیالی وجود داشته باشد تا بیننده بتواند با کمک ان ها با این تصویر ارتباط برقرار کند و کاملا در این جهان غیر ممکن ها وارد شود.

تصویرگران به روش های مختلفی به این هدف دست می یابند اما رایج ترین حلقه اتصال فیگور انسان است.آثار هنری که در آنها حتی یک فرم انسانی قابل تشخیص نباشد،بسیار نادر هستند.البته این فیگور های انسانی دگرگون شده ودر قالب موجودات فرابشری مانند پری دریایی،فرشته،سنتور(centaur موجوداتی نیمه انسان نیمه اسب)و موجودات تغییر شکل دهنده ظاهر میشوند،اما همواره به اندازه ای که بیننده بتواند با آن ارتباط برقرار کند،در آن ها صفات انسانی وجود دارد.

به وجود آمدن (جهان ثانویه)به هنرمندان امکانات فراوانی برای خلق ماجراهای ذهنی داده است.اگر تمتم هنرمندان مجبور به خیال پردازی در محدوده یک دنیا بودند-چه دنیای واقعی یا ثانویه-مجبور بودند که در محدوده همان دنیا به کار بپردازند.

برای مثال اگر این جهان خیالی،جهان تالکین-زمین میانه earth middle-بود،تمام هنر مندان باید پری ها،هابیت ها و غول ها را با توصیفات تالکین ترسیم میکردند،اما با نامحدود بودن جهان ثانویه،هر هنرمند میتواند اتفاقات موجود در آثار خود را به شیوه خود خلق کند و برای آن توضیح قانع کننده داشته باشد:(در این جهان،این طور است).

جایگاه هنر فانتزی در جامعه امروز نقش سبک فانتزی –در هر جلوه آن-دست کم گرفته شده است.در حالی که این سبک از قدیمی ترین سبک های جهان است اما حتی امروزه نیز تقریبا توسط تمام هنرمندان سبک های دیگر با عنوان شورشی وواقعیت گریزی تعبیر میشود.

با این وجود حضور فانتزی ،در زندگی،تخیل و قدرت خلاقه انسان ها امری ضروری است و به ذهن انسانها امکان رشد و تکاپو می دهد.

پس فانتزی به عنوان یک موضوع،واقعیت گریزی صرف نیست،دور شدن از واقعیت در این سبک،ابزاری است که برای تجزیه و تحلیل جهان واقعی به دست می آوریم.با خلق جهان ها و موجودات غیرزمینی-چه آرمانی باشند چه ضد آرمانی-به انسان امکان میدهد که جهان خود را با چیزی دیگر مقایسه کند و ارزش ها و ضد ارزش های آن ها را در یابد.

هنر خیال پردازانه تنها به تازگی به عنوان حوزه ای قابل بحث،تجزیه و تحلیل و دارای ارزش تحصیلی شناخته شده است.در بسیاری از دانشگاه ها و کالج های هنری،کلاس هایی برای این سبک در نظر گرفته شده است و هر چند هنوز هم عده بسیاری آن را هنری تجاری می دانند،اما این دست آوردها برای هنرمندان سبک فانتزی بسیار گرانبها است.